DİSK Emekli-Sen Kıdem Tazminatı Gaspına Hayır Diyor!

DİSK Emekli-Sen Kıdem Tazminatı Gaspına Hayır Diyor!

Hükümet tarafından Türkiye’nin 2022 yılında, TES; Tamamlayıcı Emeklilik Sistemine geçeceği ve kıdem tazminatında önemli değişiklikler olacağı açıklandı. Bu noktada her şeyden evvel, reformun yeniden yapılandırma anlamına geldiğini, yeniden yapılandırmanın bir aksaklığın düzeltilmesi için ortaya çıkacağını ne var ki yıllardır açıklanan sayısız reform paketinin herhangi bir aksaklığın önüne geçmekte halkımıza bir faydasının olmadığını belirtmek gerekmektedir.

Bugün, TES’e dair iki ayrı modelden söz ediliyor; zorunlu ve tercihi model. Tercihli modelin yasalaşması durumunda işçiler şu an yürürlükte olan kıdem tazminatı sistemini tercih edebilecek ya da yeni sisteme geçecekler.
Zorunlu model yasalaştığı takdirde ise işçilerin brüt ücretlerinin yüzde 3’ü her ay tamamlayıcı emeklilik hesaplarına aktarılacak ki bu da yıllık bazda 11 günlük kıdem tazminatı hakkına denk gelmekte. Yine brüt ücretlerin yüzde 5.33’ü ise eskiden olduğu gibi işveren sorumluluğunda kalacak.

Yeni modelde çalışanlar 60 yaşına kadar kıdem tazminatı alamayacak; yalnızca ilk konut alımı, evlilik ya da ağır hastalık durumlarında birikimin yüzde 10’unu çekebilecekler. 60 yaşına geldiklerinde ise hesaplarında biriken paranın ancak yüzde 25’i peşin olarak alınabilecek. Hesapta kalan para ise aylık maaş olarak verilecek.

Kıdem tazminatı bir işveren yükümlülüğüdür ve dolayısıyla işveren açısından işçi çıkarmayı zorlaştırıcı bir unsurdur. İşçiler için en önemli iş güvencesine böyle bir saldırı kabul edilemez.

70’lerden bu yana kıdem tazminatının fona devredilmesi, tazminatın sınırlandırılması girişimleri gündeme gelmektedir. Ancak başta DİSK olmak üzere sendikaların ve toplumun baskıları bu girişimleri durdurmaktadır. Bugün konuşulan sistem için de yine soysal tarafların talepleri dikkate alınmamış, böylesi önemli bir konuda sendikalarla yine müzakere edilmemiş; basına taslaklar sızdırılarak adeta saman altından su yürütürcesine kıdem tazminatına göz dikilmiştir.

Henüz 1936 yılında iş kanunuyla yürürlüğe giren ve 1975 yılında bugünkü halini alan kıdem tazminatı uygulaması, işçilerin ve emekçilerin keyfi nedenlerle işten çıkarılmalarının önündeki en büyük engel; işçinin iş güvencesinin en önemli göstergelerinden biridir. İşçiyi keyfi nedenle işten çıkaramamak, işçi haklarından santim santim kırparak her krizi kendi için fırsata çevirmeye çalışan sermayenin işine gelmediğinden Türkiye tarihi kıdem tazminatının fona devri tartışmalarına daha önce de tanık olmuştur. Nasıl ki 1980 darbesinin üzerinden bir ay geçmeden kıdem tazminatına yasal tavan getirildiyse; nasıl ki 2017 yılında kapalı kapılar ardında yapılan görüşmelerle kıdem tazminatının fona devri çalışmaları yapıldıysa, bugün de, üstelik böylesi bir küresel salgın döneminde işçilerin, emekçilerin ve emeklilerin yaşam koşulları daha da ağırlaşmışken, aynı temcit pilavı Türkiye işçi ve emekçilerine bir mutluluk kaynağı olarak sunulmaya çalışılmaktadır.

Kıdem tazminatı hakkı, işçilere işten çıkarılma durumlarında yeni bir iş arama sürecinde rahatlık ve güvence sağlarken 30 günlük brüt ücret tutarını 11-18 güne indirmeyi planlayan bu taslak hayata geçirilirse çalışanların gelir kaybı muazzam bir boyuta ulaşacak. Dolayısıyla böyle bir düzenlemeyi kabul etmek mümkün değildir.

Üstelik hem dünyada hem de ülkemizde kamusal emeklilik sisteminden her uzaklaşmanın; her bir işçi hakkının sermayeye teşvik için, borçların ödenmesi için, yatırım finansmanı için kullanılması haline geldiği bilinmektedir. Bu reform kıdem tazminatı hakkını kuralsızlaştıracak, denetimsizleştirecektir. Tamamlayıcı emeklilik sistemi yasalaşırsa ülkemizde halihazırda işçilerin %10undan küçük bir kısmı kıdem tazminatına hak kazanabiliyorken, işçiler emekliliklerine kadar kıdem tazminatı alamayacaklar, emeklilik sonrasında dahi ellerine toplu bir para geçemeyecektir.

Bu bağlamda kıdem tazminatının kırmızı çizgimiz olduğunu bir kez daha hatırlatıyor; işçinin emeğinin sermayeye peşkeş çekilmesine izin vermeyeceğimizi belirtiyoruz.

DİSK Emekli-Sen